Onderwerp

Het Dunning-Kruger-effect is een cognitieve bias waarbij individuen met beperkte competentie in een specifiek domein hun capaciteiten overschatten. Beschreven door psychologen Justin Kruger en David Dunning in 1999, benadrukt het hoe mensen die ongeschoold zijn de neiging hebben om zich niet bewust te zijn van hun tekortkomingen, waardoor ze zichzelf als capabeler beschouwen dan ze in werkelijkheid zijn.

Omgekeerd kunnen hoogopgeleide personen hun capaciteiten onderschatten. Dit effect wordt meestal beoordeeld door de zelfbeoordeling te vergelijken met de werkelijke prestaties. Deelnemers kunnen bijvoorbeeld een quiz doen en vervolgens hun prestatieniveaus raden, die vervolgens worden vergeleken met hun werkelijke scores. Het oorspronkelijke onderzoek had betrekking op gebieden als logisch redeneren, grammatica en sociale vaardigheden, maar latere studies hebben ook naar verschillende gebieden gekeken, zoals zaken, geneeskunde en autorijden. Er zijn verschillende verklaringen voor het Dunning-Kruger-effect. De metacognitieve verklaring suggereert dat laagpresteerders hun capaciteiten verkeerd inschatten vanwege een onvermogen om de kwaliteit van hun prestaties in vergelijking met anderen te herkennen. Het statistische model daarentegen beschouwt het als een statistisch fenomeen in combinatie met de algemene overtuiging dat men beter is dan gemiddeld. Bovendien beweren sommigen dat overdreven positieve eerdere overtuigingen over iemands vaardigheden leiden tot onnauwkeurige zelfbeoordelingen.

De implicaties van dit effect zijn aanzienlijk, aangezien onnauwkeurig zelfbewustzijn kan leiden tot slechte beslissingen, het kiezen van ongeschikte carrières of risicovol gedrag, waardoor persoonlijke groei wordt belemmerd. Er is echter een voortdurende discussie over de robuustheid van het effect en de praktische gevolgen ervan.